Özel Öğrenme Güçlüğü nedir?
Amerikan Psikiyatri Birliğinin (APA 2001) tanımına göre özel öğrenme güçlüğü̈ zekâsı normal ya da normalin üstünde olan bireylerin, standart testlere göre yaş, zekâ düzeyi ve aldığı eğitim göz önünde bulundurulduğunda okuma, matematik ve yazılı anlatım düzeyinin beklenenin önemli ölçüde altında olmasıyla tanısı konulan bir bozukluktur. Özel öğrenme güçlüğü̈ olan bireyler, öğrenmede çok önemli olan bilgiyi işleme sürecinin (bilginin alınması, düzenlenmesi, bellekte depolanması ve iletilmesi) bir kısmında ya da hepsinde sorun yaşayabilirler
Disleksili Ünlüler
*Albert Einstein
*Mozart
*Wright Brothers
*Leonardo da Vinci
*Cher
*Tom Cruise
*Walt Disney
*John Lennon
*Winston Churchill
*Henry Ford
*Stephen Hawkings
*Jules Verne
*Alexander Graham Bell
*Woodrow Wilson
*Hans Christian Andersen
*Nelson Rockefeller
*Thomas Edison
*Agatha Christie
*Whoopi Goldberg
*Rodin
*Dustin Hoffman
*Robin Williams
*Louis Pasteur
*Werner von Braun
*Dwight D.Eisenhower
*F. Scott Fitzgerald-Yazar
*Mariel Hemingway
*George Bernard Shaw
*Beethoven
*Carl Lewis
*Magic Johnson
*Sylvester Stallone
özel öğrenem güçlüğü Sınıflandırma:
Okuma bozukluğu(disleksia)
Yazılı anlatım bozukluğu
Matematik bozukluğu
Okuma Bozukluğu:
Okuma bozukluğu:
Çocuğun okuma becerilerinin yaşı zekası ve okul durumuna göre beklenen düzeyin altında olmasıdır.
Okuma bozukluğu okul çağı çocuklarının % 4 ünde görülür
Kelimeleri tanımada güçlük,yavaş ve yanlış okuma , iyi anlayamama .
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olanlarda da okuma bozukluğu riski yüksektir.
Yavaş okuma ,hızlı okuma, okurken harf atlama ,ekleme ,değiştirme türünden hatalar yapma,
Okurken eksik bırakma ve tekrarlama hataları olması
Harfleri birbiriyle karıştırma tanıyamama fonetik olarak karıştırma
Görsel işlemleme ve algıda sorunlar:
p / d p g b
Sesbilgisel işleme bozuklukları:
(baş) /beş/ /baş/
/taş/ /kaş/
/baş/ /bağ/
6 yı 9,
u’ yu n,
b’ yi d ile karıştırma
Kelime ve heceleri ters okuma
ev ve ….. çok koç
Yazılı Anlatım Bozukluğu:
Çocuğun yazı yazma becerisinin yaşı, zekası ve eğitim durumuna göre beklenen düzeyin altında olması
Yazı yazabilmek bir çok yeteneği kapsamaktadır.
Bilgi,düşünce, fikir akılda
tutmak ilişkilendirmek ve
sıralamak sözcük ve harfleri
birbirinden ayırt edebilmek
sayfada uygun yerlerine koyabilmek
beyindeki mesaj ile el göz koordinasyonunun sağlanması
Genellikle okuma bozukluğu ile birlikte görülür.
Disgrafiya: gördüğü harf kelime ve sayıları yazabilmek için gerekli işlemleri yazamaz, çağrışım yapamaz. Defterin hangi satırını ve yönünü kullanacağını bilemez. İşittiklerini de harekete geçirip yazamaz.
.Göz önüne getirmede sorunlar: Gördükleri sözcükleri anlayıp okurlar, fakat bu sözcükleri duyduklarında harflerin ve sözcüklerin simgelerini göz önüne getiremezler. Bakarak yazarlar fakat söylenildiğinde yazamazlar
Söz diziminde aksaklık:
Gramer kurallarına göre yazamazlar. Düşüncelerini, yazmak istediklerini derleyip toplayıp bir düzene sokamazlar, yazıya dökemezler. Yazılı sınavlarda başarılı olamazlar. Kompozisyon, mektup ya da hikaye yazamazlar.
Matematik bozukluğu:
Dört yetenek alanında bozukluk saptanmıştır:
Dil yetenekleri: (matematik terimlerini anlama ve yazılı problemleri matematik sembollerine çevirme)
Algısal yetenek: (sembolleri tanıma ve anlama, sayıları kümeleştirme yeteneği)
Matematik bozukluğu:
Matematik yetenekleri: (toplama, çıkarma, çarpma, bölme ve temel işlemlerin sırasını izleme)
Dikkat yetenekleri: rakamları doğru yazma işlem sembollerini doğru gözleme.
[/fruitful_tab] [fruitful_tab title=”SIKLIK VE YAYGINLIK”]Özel öğrenme güçlüğü Epidemiyolojisi
Okula devam eden öğrencilerde % 1-33 ..Erkeklerde kızlara oranla daha fazla görülmektedir. Okuma bozukluğu sol elini kullananların oranı yüksektir.Öğrenme güçlüğü olanların %20 sinin solak olduğu bilinmektedir. Öğrenme Güçlüğü Görülme Sıklığı
Farklı tanı ölçütleri nedeniyle çeşitli ülkelerde bildirilen oranlar çok farklıdır. (% 1-30) . Literatürde çin % 1, Venezüella % 3,3 olarak belirtilmektedir.
Kesin sebebi bilinmemekle birlikte:
Beyin hasarı,
Gelişimsel sapma,
Genetik –kalıtımsal etmen,
Algısal bozukluklar,
Nörolojik fonksiyonlarda bozukluklar,
DİSLEKSİNİN BELİRTİLERİ
3-5 YAŞ
1- Kelimelerin tekrarlandığı şarkılardan hoşlanmaz
2- Tekerlemeli oyunları bir türlü öğrenemez
3- Bebek gibi konuşmaya devam eder. Kelimelerini sık sık şaşırır
4- İsmindeki harfleri bile öğrenemez ve ilgi göstermez.
5- Haftanın günleri, harfleri sayıları bit türlü öğrenemez… tüm uğraşlara rağmen
5-6 YAŞ
1- Harf ve kelimeleri tanıyamaz, kendi ismini bile yazamaz, kelimelere uyduruk yazılımlar bulur.
2- Kelimeleri hecelere bölemez. Kapı kelimesini Ka-pı olarak bölemez.
3- Kafiye yapan kelimeleri tanıyamaz. Bacı-Hacı gibi
4- Harfleri kelimelerle bağdaştıramaz. Kedi ne ile başlıyor? Sorusunu cevaplayamaz.
5- Heceleri tanıyamaz. K ile hangisi başlar kedi, hacı, bacı diye sorulduğunda cevaplayamaz.
6-7 YAŞ:
1- Heceleri tanımakta ve yan yana koymaktaki güçlüğü devam ediyorsa
2- Tek heceli kelimeleri okuyamıyorsa: Top, bal, kel gibi
3- Okuma hataları harflerin dizilişinde hata yaptığını düşündürüyorsa. Kediyi yedi diye okuma gibi..
4- Okumaktan nefret etme, okumayı ZOR İŞ olarak değerlendirme gibi yakınmaları varsa
7 YAŞ ve ÜZERİ:
1- Uzun ve zor kelimeleri yanlış okuma… Cumhuriyet yerine hürriyet gibi
2- Benzer kelimeleri karıştırma… Kurt yerine yurt gibi
3- Okurken duraklama, eee yani gibi eklerle doldurma
4- Telefon numarası, ev adresi, tarihleri hatırlayamama
5- Çok heceli kelimelerin sonunu veya tamamını uydurma cumhuriyetimizin yerine hükümetimizin gibi
6- Kelimelerin bazı hecelerini atlama cumhuriyetimizin yerine cumhuriyetin gibi
7- Okuma esnasında zor kelimelerin yerine kolayını seçme. Hatıra yerine anı gibi
8- Yazım hatalarıyla dolu özensiz yazma
9- Bağlaç gibi anlamsız ekleri atlama. İle, ve gibi kelimeleri okumama
10- Sesli okumaktan kaçınma
DAVRANIŞ BOZUKLUKLARI
• Engellenme eşiği düşük
• Fazla aceleci
• Zamanı iyi kullanmaz
• Sınıfa katılmaz
• Sosyal ilişki sorunları
• Öfke patlamaları
• Sosyal becerilerde yetersizlik
• Anksiyete bozukluğu
• Özgüven eksikliği
KONUŞMA BOZUKLUKLARI
• Gecikmiş konuşma
• Artikülasyon problemi[/fruitful_tab] [fruitful_tab title=”ÖNERİLER”]
Öğretmenine öneriler:
Aile ile işbirliği içinde olmalı.
Öğrencinin ön sırada oturtularak,öğretmeni daha aktif dinlemesini ve derse katılımını sağlanmalı.
Daha iyi öğrendiği yöntemi kullanmak (ağır yazıyor yetiştiremiyorsa –sözlü sınav yaparak öğrenmek, motor becerisi iyi dil ve anlatım iyi değilse tahtaya kalkıp yazdırılmalı vb.)
Zayıf yönlerine odaklanıp hayal kırıklığına uğratmaktansa güçlü tarafları ön plana çıkarılmalı.
Ödevler başarabilecekleri oranda verilmeli.
Anlayabilecekleri kısa kelimelerden oluşan, detaysız kesin yönergeler verilmeli.
Kolay seçim yapamadıklarından sıklıkla yönlendirilmelidirler.
Çalışmalar sırasında öğrenilenler çok sık tekrar edilmeli ve önceki öğrenilenler unutulacağından toleranslı davranılmalı
Yazı yazarken satır aralıkları boş bırakılmalı, çizgili defter kullanılmalı.
Okurken satır takibini kalemle,cetvelle ya da parmakla yapması sağlanmalı.
Kelimelerin cümledeki yerleri değiştirilerek düzenlemesi istenmeli.
Basit atasözleri öğretilerek ne anlattığı tartışılmalı.
Talimatlar basamak basamak sıra ile söylenmeli.
Günler aylar mevsimlerle ilgili olarak görselliğe dayalı olarak (resimler) adım adım öğretmeye çalışılmalı.
Önce sonra, sabah akşam kavramları üzerinde çalışmalar yapılmalı.
Sıra takip eden çizgi – resim-öykülerle anlamlı sıraya koyma oyunlarından yararlanılmalı.
Tekerleme söyleme çalışmaları yapılmalıdır.
Matematik problemlerinin işlem adımları sıraya konulmalı, anlayarak yapabilmesi sağlanmalıdır.
Matematik derslerinde işlemlerle karşılaştığında akış şemaları çizdirilmeli.
Öğrenci sınıf içinde sürekli hareket halinde ise, sırasına oturtarak ödevi üzerinde yoğunlaşabilmesi için ne yapması gerektiğini düşünmesi sağlanmalı.
Çocuk öğretmenine dikkat etmiyorsa, öğretmen çocuğun dikkatini sağlayacak çevreyi oluşturmalı.
Dikkatlerini uzun süre bir yerde toplayamazlar, çocuk kendi hareketlerini, her çeşit davranışını kendi kontrolü altına almadıkça, ilgili olmayan uyarıcılara aldırış etmedikçe öğrenmede başarı gösteremez.
Çocuk bu kontrolü öğreninceye kadar çevresi yalın olmalıdır. Öğretmenine yakın uyaranın az olduğu yerde oturtulmalı.
Öğrencinin öğreneceği şeylerin de sade sıra ile olması önemlidir. Hepsini birden vermeye kalkmak yerine teker teker verilmesine dikkat edilmelidir Örneğin üç toplama işlemi yaptırılacaksa önce biri verilmeli o bittikten sonra diğerine geçilmeli. Diğer ödevler ve derslerde de aynı yöntem yapılmalı.
Çocuk dinlemeye alıştırılmalı, sesin kesildiğini, sesleri ayırt etme, sese tepki göstermesini, sesin geldiği yer, küçük oyunlarla öğretilmeli. Örneğin çocuğa zil veya piyanoyu yani ses çıkaran nesneyi görmemek üzere başını masaya, sıraya dayaması veya sadece gözlerini kapatması ve her sesi duyuşta eliyle masaya vurması öğretilir. Öğrencinin tüm dikkatini sese vermesi için ses çıkaran nesneyi görmemesi gerekir.
Çoktan seçmeli test veya sorulara sözlü olarak cevap vermesine izin verilmeli.
Çocuğun eğitiminde ezbercilik değil yargılama ön planda tutulmalı günlük yaşayışına değinilmeli.
Sağ ve sol yönelme, kağıt, kalem tutuşları, problem olan çocuklarda atılacak ilk adım bedenlerinin iki yönünün farkına varmalarının sağlanmasıdır. Örn: öğretmen çocuğun gözlerini kapamasını söyler ve eli ile çocuğun sağ ve sol eline dokunarak öğretmenin dokunduğu eli kaldırmasın söyler.
Yeni işlem veya kavram öğretilmek istendiğinde somut düzeyden ve çocuğun düzeyinden başlanılmalı, Örneğin toplama öğretmek için içinde sıra sıra boncuk dizileri olan abaküs veya öğretmenin yaratıcılığını kullanacağı araçlar kullanabilir. Çocukla beraber de hazırlanabilir. Amaç öğretilecek şeylerde işlemi somutlaştırmaktır.
Sınıfta özel öğrenme güçlüğü gösteren çocukla ilgilenmek hayli zor ve özveri isteyen bir iştir. Başarabilen öğretmenlerin pek çoğu çocukların farklılığını kavrayarak, onları olduğu gibi kabul ederek ve güçlüklerinin üstesinden gelmeye yüreklendirerek, çocukların ilerdeki akademik başarısını olumlu etkilemektedir.
[/fruitful_tab] [fruitful_tab title=”TEDAVİ”]TEDAVİ
Özgül öğrenme güçlüğünün tıbbi bir tedavisi yoktur. Ancak bu sorunun yanı sıra dikkat eksikliği, aşırı hareketlilik, deprasyon, kaygı bozukluğu gibi başka psikiyatrik bozukluklar eşlik ettiğinde bu problemlere ilişkin ilaç verilebilmektedir.
Özgül öğrenme güçlüğü tedavi bağlamında psiko-eğitsel olarak ele alınır. Çocuk normal bir okulda eğitimine devam ederken bireysel ya da gurup halinde özel bir eğitime alınır.
Çocuğun gerek akademik gerek günlük yaşamında ve ilişkilerinde sorun yaşamasına yol açan alanlarda destek sağlanır. Bu alanlar: dikkat ve görsel, işitsel, dokunsal, kinestetik algı, bellek, ardışıklık, planlama, organizasyon, izleme, sıralama, motor koordinasyon, dinleme, ifade etme, okuma-yazma, dil becerileri, kavram ve düşünme gibi psikolojik süreçleri ve diğer becerileri içerir. Bunun dışında öğrenme güçlüğü yaşayan çocuklarda sıklıkla rastlanan, özgüven eksikliği, sosyal uyumda bozulma, duygusal açıdan zorluk çekme vb. durumlara yönelik psikoterapi uygulamalarına da tedavi de yer verilir. Ayrıca özel eğitim desteğiyle akademik olarak da desteklenirler.
Öğrenme güçlüğü yaşayan çocuklar gerekli psiko-eğitsel desteği almazlarsa, düşük benlik saygısı, özgüven eksikliği, değersizlik gibi duygusal problemlerle birlikte, akademik başarısızlık, okula ve eğitime yönelik isteğin azalması, okuldan kopma, sosyal ilişkilerinde bozulma, davranış bozuklukları, iş ve sosyal yaşamında belirgin zorluklar, gibi tüm yaşamlarını etkileyecek sorunlarla ve sonuçlarla karşılaşırlar.
[/fruitful_tab] [fruitful_tab title=”VAKA/OLGU ÖRNEĞİ”] Tab 1 content place [/fruitful_tab] [fruitful_tab title=”İLGİLİ VİDEO”] Tab 2 content place [/fruitful_tab] [fruitful_tab title=”KAYNAKLAR”] Tab 3 content place [/fruitful_tab] [/fruitful_tabs]Özel öğrenme güçlüğü Tanısı:
Tanı işlemlerinde yetersizlik durumu zeka geriliğine bağlanmayacak düzeyde olmalı,
Öğrenmesini etkileyecek bedensel bir hastalığın olup olmadığı belirlenmeli (astım,diabet,kanser hastalıklarında hastalıktan ve ilaçlardan kaynaklı öğrenme güçlüğü dikkat sorunları vb. görülebilir.)
Psikolog, psikoterapist, şişli psikolog, Mecidiyeköy, psikolojik danışmanlık merkezi, osmanbey, fulya, çocuk, aile, sosyal fobi, kaygı, özgüven, okb, obsesif kompülsif bozukluk, okb, obsesif kompülsif kişilik bozukluğu panik atak, çekingen kişilik bozukluğu, Avrupa yakası, hipnoterapi, cinsel terapi